سمسون

در دنیای مهندسی شیمی و بعضی اوقات زندگی روزمره، تبدیل واحد حجم یکی از پرکاربردترین توانایی‌ها محسوب می‌بشود. از محاسبه‌ی مواد اولیه در صنعت تا اندازه‌گیری مایعات در آزمایشگاه، تسلط بر راه حلهای تبدیل واحد حجم، همانند تبدیل لیتر به متر مکعب، دقت و شدت عمل بسیاری می‌خواهد. در عمل شیمی محاسبه‌ی اندازه‌ها آنچنان اهمیت دارد که امکان پذیر با یک نادرست سهوی به‌طور کلی خروجی فرد دیگر دریافت بشود. فارغ از مسائل تخصصی، برای مثالً اگر بخواهیم اندازه‌ی حجم کره‌ی زمین را محاسبه کنیم، به فرمول محاسبه‌ی حجم کره نیاز داریم و می‌توانیم اندازه‌ی آن را برمبنای مترمکعب یا سانتی‌مترمکعب گفتن کنیم یا به یکدیگر تبدیل کنیم.

در این مقاله تصمیم داریم تبدیل واحد حجم به کمیت‌های گوناگون را آموزش دهیم، برای مثال روش تبدیل لیتر به سانتی متر مکعب، بعد همانند همیشه با زومیت همراه باشید.

واحد حجم به‌طور خلاصه، کمیتی برای اندازه‌گیری فضایی سه‌بُعدی و مقدار فضایی است که یک شیء یا حالت‌های گوناگون ماده (مایع، جامد و گاز) اشغال می‌کنند.

واحدهای اندازه‌گیری حجم مطابق استاندارد جهانی به دو دسته‌ی مهم تقسیم خواهد شد:

۱- متر مکعب (m³): برپایه‌ی واحدهای مسافت محاسبه می‌بشود.

۲- لیتر (L): برای توصیف حجم مایعات و گفتن ظرفیت به‌کار می‌رود.

با دقت به تعریف هندسی حجم، یک متر مکعب معادل حجمی است که درون یک مکعب با اضلاع یک‌متری جا می‌گیرد.

اگرچه واحد اندازه‌گیری حجم برپایه‌ی واحد مسافت به‌دست می‌آید، به این معنی نیست که امکان تبدیل سانتی متر مربع به سانتی متر مکعب وجود دارد، چون در واحد اول با شکل دوبُعدی و در واحد دوم با شکل سه‌بُعدی مواجه هستیم، علاوه‌براین مسافت، فاصله‌ی تک‌بُعدی بین دو نقطه را مشخص می کند و سانتی‌متر مربع، واحد اندازه‌گیری محیط است.

در تبدیل واحدهای حجم، طبق معمولً هنگامی بین واحدهای رایج سیستم متریک همانند متر مکعب، دسی‌متر مکعب یا سانتی‌متر مکعب جابه‌جا می‌شویم، فقط کافی‌ است عدد را در ضریب ۱۰۰۰ ضرب یا تقسیم کنیم؛ چون این واحدها بر پایه سیستم ده‌دهی طراحی شده‌اند. اما قاعده‌ی یادشده همیشه صدق نمی‌کند.

هنگامی قرار باشد واحدهایی همانند متر مکعب را به اینچ مکعب یا فوت مکعب تبدیل کنیم، دیگر ضریب تبدیل ثابتی همانند ۱۰۰۰ جواب نمی‌دهد. برای مثالً تبدیل متر مکعب به اینچ مکعب با ضریبی نزدیک به ۶۱۰۲۰ انجام می‌بشود، نه با ضریب ۱۰۰۰. این در حالی است که برای تبدیل متر مکعب به سانتی‌متر مکعب همان ضریب ۱۰۰۰ هم چنان کاربرد دارد.

برای فهمیدن بهتر دو مکعب را در نظر بگیرید که یکی اضلاعی با اندازه‌ی یک سانتی‌متر دارد و فرد دیگر اضلاعش ۱۰ میلی‌متری می باشند. ۱۰ میلی‌متر دقیقاً معادل یک سانتی‌متر است، فقط واحد اندازه‌گیری‌ فرق دارد. این یعنی حجم هر دو مکعب برابر با یک سانتی‌متر مکعب یا همان هزار میلی‌متر مکعب است و فقط به این که با چه واحدی اندازه می‌گیریم، بستگی دارد.

حجم مکعب با ضلع یک سانتی‌متری:

حجم مکعب با ضلع ۱۰ میلی‌متری:

مطابق این محاسبات یک سانتی‌متر برابر با ۱۰ میلی‌متر است ولی یک سانتی‌متر مکعب برابر می‌بشود با ۱۰۰۰ میلی‌متر مکعب.

این چنین روندی را می‌توان به‌صورت پله‌ای تشبیه کرد که تبدیل هر واحد به واحد بعدی یا قبلی در ضریب ۱۰۰۰ تقسیم یا ضرب می‌بشود.

برای تبدیل میلی متر مکعب به واحد بزرگ‌تر همانند سانتی متر مکعب، باید عدد مورد نظر را بر ۱۰۰۰ تقسیم کنیم.

برای تبدیل میلی‌متر مکعب به واحد بزرگ‌تر فرد دیگر همانند متر مکعب مطابق نمودار تبدیل واحد حجم عکس بالا باید سه مرحله با ضریب ۱۰۰۰ را حساب کنیم، در نتیجه ضریب تبدیل برای تبدیل این دو واحد برابر می‌بشود با ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰، که باید بر آن تقسیم بشود.

فرمول تبدیل میلی متر مکعب به متر مکعب:

(میلی‌متر مکعب) به (سانتی‌متر مکعب) به (دسی‌متر مکعب) به (متر مکعب)