سمسون

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در آخر هفته قبل، با شرمندگی حرف های می بود: «واقعاً رویمان نمی‌بشود با مردم سخن بگویید کنیم.» او روبه رو دوربین صدا و سیما از آلودگی هوا و قولهای تکراری سخن زده و از این حرف های می بود که خانواده خودش هم در همین شرایط زندگی می‌کنند. همزمان که پچ پچ‌ها درمورد مازوت‌سوزی و ربط آن با افت کیفیت هوای تهران و اصفهان بالا گرفته است، پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی می‌گوید تا اواسط هفته، ساکنان کلانشهرها دچار وارونگی دما و انباشت آلودگی هوا خواهند می بود، تا هنگامی که مجدد باد و باران بیاید.

پیش‌بینی‌های هواشناسی از جو پایدار کلانشهرها خبر می‌دهد: «تا اواسط این هفته که باد و بارانی در شهرهای بزرگ و صنعتی نیست، ساکنان تهران، کرج، اراک، اصفهان و تبریز ناظر سکون نسبی هوا، افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و افت کیفیت هوا خواهند می بود.»

با این که آلودگی هوای تهران بیشتر از همه به منبع های متحرک نسبت داده می‌بشود، افشاگری‌های مسئولان شهری دقت همه را بار دیگر به مازوت‌سوزی جلب کرده است. هفته قبل، سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران او گفت: «شهروندان بدانند یکی از دلایل آلودگی هوای تهران در ۶ ماه دوم سال مازوت‌سوزی است.» سخن‌های او واکنشی به حرف های‌های تازه علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط زیست می بود که حرف های می بود نمی‌توانم قول بدهم که در زمستان مازوت‌سوزی نشود.

در نهایت آنچه همه انتظار داشتند اتفاق افتاد؛ مدیر عامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی او گفت که در تهران و البرز مازوت‌سوزی نداریم و بنزین و نفت‌ گاز توزیعی در تهران و کلانشهر‌ها استاندارد است. سخنگوی صنعت برق سرزمین هم حرف های به‌هیچ‌گفتن اجازه منفعت گیری از سوخت مازوت را در نیروگاه‌های مازوت‌سوز در کلانشهرها به‌اختصاصی اصفهان را نخواهیم داد؛ اما این چنین اظهاراتی در سال‌های قبل جلوی مازوت‌سوزی در کلانشهرهای آلوده را نگرفته است.

در سال‌های قبل که او گفت و گو مازوت‌سوزی به بین آمد مسئولان با قاطعیت اظهار کردند که تنها تقصیر کار آلودگی‌ هوا همانند همیشه وسایل نقلیه شخصی است و مازوت سوزاندن در شهرها زیاد تر به شوخی می‌ماند؛ اما توانایی شهروندان به‌خصوص در کلانشهرها نشان می‌داد که آلودگی‌ها با بقیه اوقات فرق دارد، به‌خصوص آنکه آلودگی هوا به تابستان‌ها هم رسید.

زیاد طول نکشید که خبرهایی از راه رسید که علت این اتفاق را توضیح می‌داد. علت آن مازوت می بود؛ مازوت فراورده‌ای است که در ستون تقطیر پالایشگاه در آخرین مرحله و با بیشترین ماندگاری قرار دارد و معضل همیشگی آن انبارداری و ذخیره‌سازی است. به‌علت تحریم هم نمی‌‌توان آن را به مشتری بین‌المللی فروخت؛ بعد آن را می‌سوزانند.

پیش‌از‌این، بیشترین مورد مصرف صادراتی مازوت ایران، کشتی‌ها به‌خصوص کشتی‌های اماراتی می بود؛ اما قوانین محیط زیستی دریایی هم سفت و سخت‌تر شده است و الان مازوت در نیروگاه‌های بخار و کارخانه‌های سیمان و واحدهای صنعتی دیگر سوزانده می‌بشود.

منفعت گیری از مازوت در فصول سرد، در همه سال‌های قبل مورد اعتراض بوده و هر بار یا تکذیب شده یا در جواب انتقادات کارشناسان و مردم حرف های شده که در شرایط تحریم و افتسوخت، منفعت گیری از مازوت از سر اجبار است.

مازوت چیست؟ مازوت در واقع نوعی نفت کوره سنگین و بی‌کیفیت است که در نیروگاه‌های حرارتی از آن منفعت گیری می‌بشود. این سوخت ناخالصی‌هایی متشکل از ترکیبات گوگرد و ازت دارد و زمان احتراق، اکسیدهای گوگرد و ازت تشکیل می‌کند و ترکیب‌های اکسیدهای گوگرد از محصولات مهم احتراق ناقص مازوت در نهایت به شکل‌گیری دوده و ذرات معلق منتهی می‌بشود.